Esgair Gemlyn
Gellir cyrraedd yr esgair o gerrig
mân yng Nghemlyn o faes parcior traeth ym mhen
dwyreiniol y warchodfa.
Er nad ywr pellter ar hyd yr esgair i safle gwylior
morwenoliaid gyferbyn âr ynysoedd ond yn rhyw
0.5 km., maen werth cofio bod gofyn i ymwelwyr ddefnyddio
ochr y môr ir esgair yn unig yn ystod yr haf,
ac maer cerrig mân yn gallu bod yn anodd iawn
i gerdded arnynt. Maer llwybr o faes parcio Bryn Aber
ar ochr orllewinol y lagŵn yn fyrrach, ond gwyliwch
maer llwybr syn cysylltur maes parcio âr
esgair yn gorlifo ryw awr neu fwy y naill ochr ir llanw
uchel, felly maen werth gwirior amseroedd rhag
i chi fethu dod yn ôl. Yn ystod yr haf, efallai y bydd
y wardeniaid wedi nodi amseroedd dyddiol y llanw ar fwrdd
du yn ymyl y llwybr.
Pan nad ywn dymor magu ar y morwenoliaid, mae ochr y
lagŵn ir esgair ar agor ir cyhoedd ac maen
gynefin diddorol iw archwilion fanylach.
Trwyn Cemlyn
Maer penrhyn bychan hwn yn ffefryn
ymhlith pobl leol syn hoffi dod yma am dro. Mae o fewn
cyrraedd rhwydd i faes parcio Bryn Aber ac maen cynnwys
glaswelltir arfordirol gyda darnau bychain o eithin a thraeth
creigiog yn cynnig golygfeydd or Skerries ir gorllewin,
yr Wylfa ir dwyrain ac, os ywn glir iawn, Ynys
Manaw weithiau ir gogledd.
Maen lle da ar gyfer blodau gwyllt y gwanwyn a hefyd
ar gyfer gwylio adar môr, morloi a llamhidyddion o dro
i dro.
Mae hefyd yn cysylltu â llwybr troed arfordirol yr Ymddiriedolaeth
Genedlaethol ir gorllewin.
Mornant y lagŵn
Maer bont gul ym mhen gorllewinol y lagŵn, ychydig cyn
Bryn Aber, yn safle da i wylio ynysoedd y lagŵn os nad oes
modd mynd ar yr esgair. Mae hefyd yn cynnig golygfeydd ar
draws y fornant o ddŵr croyw ar darn cyfagos o eithin
a phrysgwydd a elwir yn Morfa. Nid oes maes parcio ar hyd
y ffordd yn ochr y fornant syn arwain at fferm Tyn
Llan ond mae cerdded i lawr yn rhoi golygfeydd o ymylon corsiog
y fornant ar borfa wlyb o amgylch. Mae adar diddorol
yn llechu yma ar adegau.
Llwybr yr arfordir tuag at yr
Hen Borth
Mae Cemlyn ym mhen dwyreiniol llwybr
troed arfordirol hir a hyfryd, syn gyfle i fwynhau nodweddion
tirluniol garw arfordir gogledd Ynys Môn.
O'r gamfa ar ben Trwyn Cemlyn, mae'r llwybr yn arwain i'r
warchodfa, i fyny heibio Craig yr Iwrch, craig sy'n ffefryn
gan forloi, mulfrain a gylfinirod yn nythu, ac ar hyd y clogwyni,
heibio fferm Ty'n Llan ar y chwith, i fae'r Hen Borth.
Efallai y bydd y cerddwyr mwyaf brwd yn eich plith yn dymuno
dal i fynd ar hyd yr arfordir i Drwyn Carmel neu Ynys y Fydlyn,
ac efallai y bydd eraill yn dymuno ymweld ag eglwys fechan
Sant Rhwydrus, gan ddychwelyd drwy'r giât ger y fferm
ac yn ôl heibio mornant y lagŵn.
Yr arfordir tua Phen yr Wylfa
Mae Trwyn Pencarreg yr ardal
o greigiau, glaswelltir a rhostir arfordirol ir dwyrain
o faes parcior Traeth yng Nghemlyn yn ddiddorol
am ei gymunedau o blanhigion, blodau gwyllt a phryfed ac am
ei olygfeydd trawiadol yn ôl ar draws Bae Cemlyn. Gellir
gwneud taith gylch drwyr hen felin ym Melin Gafnan.
Maer Ymddiriedolaeth Genedlaethol
wedi creu llyfryn yn manylu ynghylch sawl taith gerdded gylch
o amgylch neu yn dechrau yng Nghemlyn. Maen cynnwys llwybrau
ar gyfer pob un or ardaloedd a ddisgrifir uchod ar
teithiau cerdded syn mynd â chi ymhellach.
I sicrhau copi, neu am wybodaeth
bellach ynghylch teithiau cerdded eraill yr Ymddiriedolaeth
Genedlaethol ar Ynys Môn, cysylltwch â:
Ymddiriedolaeth Genedlaethol Cymru, Sgwâr y Drindod, Llandudno,
LL30 2DE |